Cuộc tranh cãi giữa chữ giản thể và chữ phồn thể Link to heading

Danh mục: Giản thể, Phồn thể, Phản ánh, Cảm ngộ, Internet

002 | Cuộc bắn cá đổi xu tranh cãi giữa chữ giản thể và chữ phồn thể Link to heading

Thường xuyên đùa với bạn bè rằng: “Hãy tránh xa môi trường sử dụng chữ giản thể, vì nó có thể mang lại xui xẻo.”

!Ảnh bởi Henry & Co. trên Pexels.com

Sự xui xẻo mà tôi nhắc đến không chỉ nằm ở việc một số từ ngữ chạm đến điểm nhạy cảm của các tầng lớp xã hội, buộc phải thay thế bằng những từ khác dường như không liên quan nhưng lại rất “tuyệt vời” theo cách riêng của chúng. Mà còn nằm ở thực tế là cuộc tranh luận giữa giới sử dụng chữ giản thể và chữ phồn thể cho đến nay vẫn là một lĩnh vực đầy “khói súng” (hoặc thậm chí là “ngu xuẩn”).

Quan điểm của tôi từ đầu đến cuối luôn là “viết giản thể nhưng hiểu được phồn thể”. Ít nhất, tôi sẽ không cảm thấy bất lực khi phải viết tay cụm từ “ưu uất của con rùa Đài Loan”. Một số người trong môi trường sử dụng chữ giản thể vẫn kiên trì sử dụng chữ phồn thể, họ tin rằng chữ phồn thể so với chữ giản thể có khả năng thể hiện rõ hơn ý nghĩa sâu sắc bên trong của từng chữ. Ví dụ, hai chữ “giám ngục” khéo léo bao hàm nhiều tình huống có thể dẫn đến tội lỗi.

Lần đầu tiên bị cuốn vào cuộc tranh cãi giữa chữ giản thể và chữ phồn thể là khi tôi còn học đại học. Lúc đó, tôi cũng có chút danh tiếng trên Douban nhờ nhiều bài đánh giá sách và phim được mọi người công nhận. Tôi thường thích chọn một chữ làm điểm nhấn chính cho bài đánh giá của mình, và chữ đó thường là chữ phồn thể. Thời internet lúc đó chưa gay gắt như bây giờ; nếu đổi lại là hiện tại, chữ phồn thể có lẽ giống như “mắt híp”, là thứ mà những người tự tin mặc áo thể thao màu xanh in hai chữ Trung Quốc khó lòng chịu đựng được, chỉ cần sơ suất một chút là dễ dàng rơi vào nguy cơ bị coi là xúc phạm đất nước.

Tuy nhiên, hồi đó cũng đã có người chất vấn tôi – Tại sao anh lại nhất định phải dùng chữ phồn thể để đánh giá một bộ phim hoặc chương trình truyền hình vốn đang sử dụng chữ giản thể? Những người lịch sự hơn sẽ nói rằng họ không đọc được chữ phồn thể; còn những người kém lịch sự hơn thì mắng tôi là một người Trung Quốc lại cố tỏ vẻ cao sang bằng cách sử dụng chữ phồn thể. Dưới phần bình luận, mọi người thường cãi vã lẫn nhau, mỗi bên đưa ra những lập luận về ưu và nhược điểm của chữ giản thể và chữ phồn thể.

Đáng tiếc là, qua nhiều năm, cuộc tranh cãi giữa chữ giản thể và chữ phồn thể vẫn tiếp tục dựa vào những câu đối ba chữ kiểu như “thân không gặp, yêu không tâm” làm bằng chứng bổ sung. Các điểm tranh luận vẫn là những điều cũ kỹ ấy, khác biệt duy nhất là ngày nay khi nhìn lại, tôi cảm thấy vô cùng lúng túng. Nhưng nếu đổi lại là tôi, tôi cũng thật sự không nghĩ ra được cách nào tốt hơn để lập luận. Viết được chữ giản thể và hiểu được chữ phồn thể đối với tôi không phải là điều gì quá khó khăn. Tôi có thể đọc trôi chảy cả đoạn văn toàn chữ phồn thể và cũng có thể viết nhanh bằng chữ giản thể. Tuy nhiên, tôi vẫn chưa bao giờ thực sự hiểu rõ lý keo ca cuoc hom nay do vì sao mọi người lại tranh cãi về chữ giản thể và chữ phồn thể suốt thời gian dài như vậy.

Gần đây, khi làm thủ tục check-in tại khách sạn, tôi vô tình viết chữ “thời” thành “thời” (phồn thể), đây là sai sót mà tôi hầu như chưa mắc phải trong gần 20 năm qua. Hồi cấp hai, khi viết văn, tôi thường hay viết “thời” thành “thời” và đã bị sửa chữa nhiều lần. Thầy giáo từng giải thích cho tôi rằng “thời gian” có nghĩa là ánh sáng mặt trời tượng trưng cho một khoảnh khắc quý giá, tương tự như câu “một thuở vàng một thước”. Nhờ lời giải thích này mà tôi mới nhớ được cách viết chữ “thời”. Nhưng chữ “thời” thì cũng đâu có sai! Một nhà sư vào buổi sáng đánh chuông, vào buổi chiều trở về phòng, năm này qua năm khác, mặt trời mọc ở phía đông và lặn ở phía tây, chưa bao giờ thay đổi. Bây giờ nghĩ lại, chữ “thời” có lẽ phù hợp hơn, vì dù mặt trời vẫn mọc đều đặn, nhưng nhà sư kia có thể đã bị mê hoặc và rời bỏ Phật môn, hoặc thậm chí đã viên tịch rồi.

Vậy nên, khi quay lại suy nghĩ, tôi thực sự không hiểu nổi tại sao mọi người lại tranh cãi về chữ giản thể và chữ phồn thể lâu đến vậy? Thậm chí trong vài năm gần đây, vấn đề này còn leo thang lên mức tự tin văn hóa và kế thừa. Họ cãi qua cãi lại, nhưng kết quả chỉ là những trò cười xuất hiện khắp nơi. Các phương tiện truyền thông chính thống viết “can thiệp nội bộ” thành “càn thiệp nội bộ”, những người tự nhận là ủng hộ chữ phồn thể trên mạng lại viết “chuyên chế” thành “chuyên chế”. Nhưng đôi khi, những sai sót như vậy lại mang tính châm biếm cao độ, ví dụ “dùng bạo lực để trị bạo lực” viết thành “dùng bạo lực để chế tạo bạo lực”, giống như câu nói “người phá hủy pháp luật lại mặc y phục của pháp luật”.

Cãi vã qua cãi vã lại suốt nhiều năm, tôi càng thêm chắc chắn về câu nói mà tôi đã đề cập ở đầu bài viết - Tranh cãi giữa chữ giản thể và chữ phồn thể trong môi trường sử dụng chữ giản thể thực sự mang lại xui xẻo!

Tuy nhiên, trong cuộc tranh cãi giữa chữ giản thể và chữ phồn thể, cũng có một số điều đáng để khiến mọi người bật cười.

Ví dụ, chữ giản thể “cô em gái nuôi” (gọi tắt là “cô em gái”) trong chữ phồn thể có thể phân biệt rõ ràng là “cô em gái nuôi” (乾) hay “làm chuyện xấu với cô em gái” (幹).

Một ví dụ khác, câu “tôi nấu mì dưới cho bạn ăn” trong chữ giản thể nghe có vẻ gợi cảm, nhưng khi chuyển sang chữ phồn thể lại trở thành hai câu hoàn toàn khác nhau: “tôi nấu mì dưới cho bạn ăn” (下麵) và “tôi làm chuyện xấu phía dưới cho bạn” (下面).

Đôi khi, việc mơ hồ một chút lại chính là điều “tuyệt vời”!